Lòng họ sống trong nguồn hy vọng vô biên ở phần thưởng của Đấng chí công. Nhưng chúng chứa bài học cao quí. Ở thời đại ta có cái nguy hiểm nầy là người ta vì không có một quan niệm chân chính về vũ trụ, về con người nên khi bàn về thanh niên hay bị rơi lại trong những lý thuyết kêu như trống mà rỗng như bộng.
Mà theo tâm lý hễ tình yêu thông phát ra đòi sự đền trả nhất là khi tình yêu ấy bị vi phạm. Cha mẹ hay thầy giáo hoặc ai có nhiệm vụ điều khiển nam thanh hãy xử với họ vừa bằng từ tâm vừa bằng thực tâm. Bạn trai buổi đầu tỏ ra rất có lương tâm khi họ nghĩ đến vấn đề nam nữ.
Con có nhớ mẹ không? Mẹ đâu dám làm gì nặng sợ con mệt. Tôi mượn lời nầy của J. Luồng gió độc hại của bịnh dịch duy vật đã len lỏi thổi trong hết mọi nước từ tư bản thực dân đến tư bản phong kiến, từ độc tài phát xít đến cộng sản vô thần.
Ông muốn nói giáo sư thiếu đức khiêm nhu. Tôi biết một vài nam sinh nọ vì oán giận thầy giám thị mà không biết làm sao trả thù, lợi dụng lúc dọn đồ ăn sáng cho thầy giám thị, họ đi tiểu trong bình cà phê. Đừng để các tâm hồn ấy làm Voltaire mà chuyển họ thành những Curé d'ars.
Có Nguyễn Du biện hộ bạn bằng những lời Kiều nhớ Kim. Bướm bay thì nhất định đậu trên một hoa. Có nhiều sách viết tính giáo dục về mặt khoa học, vệ sinh thì đáng khen, nhưng rất mù quáng về luân lý.
Ơû đây tôi bất đồng ý kiến hẳn với một số nhà giáo dục duy vật chủ trương lương tâm là một mớ công thức lễ giáo mà xã hội nhồi nhét vào đầu óc con người, trong đó có bạn trai. Nhưng đã thanh toán kiếp sống cũ, tự tân, trở thành một đại sứ đồ của các dân ngoại giáo. Nếu sánh với người nữ thì người nam khi bạn tri kỷ ly trần, khổ buồn lâu năm hơn.
Vì đó có một kích thích nào bên trong con người hay bên ngoài như lăn, cựa mình, như các tiếng động thuận hợp cho chúng thì chúng xuất hiện trong đầu óc ta như một cuốn phim, tuy đứt khúc, bắt quàng nhưng không kém phần linh động. Đã không lo đ ào luyện ý chí thì phải chịu những hậu quả của tình yêu sai lạc. Bạn có cười nôn ruột chưa, mà hầu hết bạn trai qua thời thiếu thanh niên đều mắc ít nhiều chứng na ná như vậy.
Tôi đã không tiếc lời khen bạn trai là tốt bụng. Nói là nói những nam thanh lành mạnh và khôn ngoan. Khi ái tình nỗi dậy trong lòng bạn trai, họ thường hành động hai cách: một là nhát nhúa, hai là táo bạo.
Đầu óc bạn trai quả đúng là đầu óc nói nghịch. Các khuyết điểm trên của các bạn trai như tôi đã nói sẽ biến đi khi bạn trai qua tuổi dậy thì để thành nhân . Ngay khi họ hối hận vì thất bại thì lòng họ đã có mầm làm lỗi nữa để họ thất bại nữa vìtính họ thay đổi: nay họ nghĩ đen mai họ nghĩ trắng và lúc trắng sẽ có thể đen.
Không nên lấy tài liệu một vài địa phương mà kết luận phóng đại cho mọi nơi. Có khi giả bộ khiêm tốn cho sự khen được gia trọng. Họ không ghét đâu, họ đang tìm kiếm những đối tượng yêu thương khác.