Sự mất ăn mất ngủ nhiều khi gây tai hại đến tâmtính của họ không ít, những lúc thiếu thời mà cả đến lúc họ lão thành. Họ cứ như vậy mà yêu cho đến khi nào họ thỏa mãn được bản năng truyền sinh. Sự lo nghĩ nầy không phải là sự lo xa của tuổi lão thành mà những ý nghĩ mơ mộng pha trộn niềm hy vọng mênh mông.
Tâm hồn biến đổi lúc nào không hay. Anh tôi có một cháu trai, 12 tuổi. Họ hoạt động lung tung rồi hễ nằm yên cô độc một hồi thì ngáp.
Bổn phận nhà giáo dục là giúp bạn trai đạt những hy vọng bằng những chuẩn bị thiết thực là học tập, là tu đức, là chất chứa kinh nghiệm. Vì lẽ đó, trước khi mổ xẻ tâm hồn họ, ta thử đặt cái nhìn thống quán trên tiến trình của thể xác họ lúc thanh xuân. Muốn chương trình tình yêu của mình được tiếp hành, tạo hóa truyền thống ái tình trong tâm hồn con người.
Trong linh hồn kẻ thanh sạch có hình ảnh Thượng đế. Điều nầy tôi sẽ nói rõ ở mục sau. Gái thì lấy Cécile, trai thì lấy Bertrand của Francoise Sagan làm quan thầy, làm quân sư.
Nó cọng lực với thinh lặng, phụ họa với buồn chán tấn công tâm hồn ta như một thứ rắn độc rút rỉa nội tâm ta. Người bạn trai tu hành giàu đại đảm, lòng quảng đại tận hiến cuộc đời mình để làm hài lòng Thượng đế và cứu vớt đồng loại. Bạn gái hay nhờ những lời rầy, mắng của người lớn để buồn sầu lâu, chớ bạn trai, nhất là còn thiếu nhi dễtính lắm.
Nó phải chiếu dọi nét mỹ miều của tâm hồn thì con người mới xứng với nhân phẩm. Các nhà giáo dục hay lãnh đạo những tổ chức nam thanh sống chung nên rất mực khôn ngoan đề phòng các quái tật trên. Còn nếu họ nói bằng giọng cổ thì y như thùng bể.
Có cái mâu thuẫn này là bạn trai như ta đã biết tự nhiên dễ bội bạc. Người ta trở thành tồi tàn, suy nhược hồi nào không hay. Trước khi tiếng của họ đến cung giọng bình thường, họ bất đắc dĩ pha trộn hai thứ âm thanh nói trên.
Gia đình, quốc gia, vận mệnh thế giới đang thiếu những tâm hồn mạnh. Ghê gớm nữa là có không ít nam thanh đi đâu cũng lận kè kè trong lưng hằng lố hình chụp các kiểu ăn chơi sặc mùi dâm lụy của thanh lâu. Vậy người lớn nên giúp bạn trai chọn bạn.
Lời nói, lối xã giao của họ nói lên tâm hồn thành thực tự nhiên của họ. Họ chưa thấy rõ hình bóng gia đình đâu và hay tự nhủ: gia đình! Để lớn đã. Tôi muốn nhấn mạnh ở mục nầy: Bạn gái là hạng người mà khi bạn trai tín nhiệm bàn tâm sự cặn kẽ nhất .
Bạn trai buổi dậy thì có rất nhiều thứ mâu thuẫn đó. Ở trên tôi nói sơ quatính dễ tín nhiệm đã thúc đẩy bạn trai hay cỡi mở cõi lòng cho bạn gái. Hãy nỗ lực đấu tranh với các cám dỗ của quỷ dâm dục.