Chính xác ông muốn nói điều gì khi nói “Quan sát chủ thể tư duy?” Lúc đó bạn sẽ thấy một thứ gì đó mạnh mẽ hơn bất cứ thứ gì trong các thứ bạn quan sát được: đó là bản thân sự hiện trú tĩnh lặng để quan sát đằng sau nội dung của tâm trí bạn, đó là chủ thể thầm lặng quan sát. Nếu bạn bất mãn với những gì mình đang có, hay thậm chí nản lòng hoặc tức giận vì sự thiếu thốn hiện tại của mình, thì tâm trạng đó có thể là động cơ giúp bạn trở nên giàu có; nhưng cho dù bạn có kiếm được vô khối tiền của đi nữa, bạn vẫn sẽ tiếp tục thấy thiếu thốn ở nội tâm, và trong sâu thẳm bạn vẫn còn thấy chưa thỏa nguyện.
Bạn tin rằng chúng đều do các hoàn cảnh đặc thù trong cuộc sống của bạn gây ra, và chúng được xem xét từ một quan điểm ước lệ; điều này quả là có thực. Sự phân cực được hình thành ở giai đoạn trước, khi tâm trí bạn phán xét khoảnh khắc hiện tiền là tồi tệ; phán xét này lúc ấy gây ra xúc cảm tiêu cực. Sau đó, chúng tiếp tục thanh thản bơi như thể trận đánh chưa hề xảy ra vậy.
Rất có thể nó cũng hiệu quả hơn. Chúng chẳng qua chỉ là tấm biển chỉ đường mà thôi. Cho dù tiếng nói này có liên quan đến tình huống ngay trước mắt, thì nó cũng sẽ cắt nghĩa tình huống ấy theo ngôn từ quá khứ.
Vốn đã xảy ra đối với hầu hết mọi người, thời gian nghỉ xả hơi duy nhất của tâm trí họ là thỉnh thoảng quay trở lại mức độ ý thức dưới mức hiện hành các ý nghĩ. Bạn không còn là xúc cảm ấy nữa, bạn là chủ thể quan sát, bạn hiện trú để quan sát nó. Bạn phải buông bỏ trong chốc lát hành trang cá nhân đầy nhóc các vấn đề, quá khứ và tương lai, cũng như tất cả mọi kiến thức của mình; bằng không bạn sẽ trông mà chẳng thấy, nghe mà chẳng biết.
Như vậy, thế giới và không gian đồng thời xuất hiện. “Hiện hữu” theo nghĩa đen có nghĩa là “nổi bật”. Càng tìm kiếm theo lối này, hạnh phúc càng dễ vuột khỏi tầm tay bạn.
Bạn thấy nó dưới dạng các thân xác (các cơ thể) cùng hiện tượng sinh và tử, hay như là một cuộc đấu tranh sinh tồn. Bằng kính thiên văn cực mạnh người ta có thể đếm được hơn 100 tỷ thiên hà, và mỗi thiên hà là một “ốc đảo vũ trụ” có đến hàng tỷ ngôi sao. Nó biết rằng khoảnh khắc hiện tại chính là cái chết của bản thân nó, cho nên nó luôn cảm thấy bị đe dọa khủng khiếp bởi khoảnh khắc này.
Sự phán xét hoặc khiến cho bạn nhầm lẫn hành vi vô minh của ai đó với con người của họ, hoặc khiến cho bạn phóng chiếu sự vô minh của mình lên người khác rồi nhận lầm đó là con người của họ. Bản thể hiện tiền là Sự Sống Duy Nhất vĩnh hằng, luôn hiện tiền, vượt quá hằng hà sa số dạng hình thức sinh linh vốn lệ thuộc vào sinh và diệt. Tri kiến về chiều kích bất tử này, tức bản tính đích thật của bạn, là phương diện kia của lòng trắc ẩn.
Đừng mảy may suy nghĩ đến nó. Cho đến nay rất ít người trên hành tinh này có thể duy trí sự hiện trú thường xuyên, mặc dù một vài người đã tiến gần đến trạng thái ấy. Chẳng có gì xảy ra ở tương lai; nó sẽ xảy ra ở Bây giờ, đó sao?
Các giáo sĩ Sufism thường nói: “Sufi là con trai của thời điểm hiện tại”. Cũng giống như với mọi chất gây nghiện khác, bạn thấy hưng phấn khi thầu đủ liều ma túy, nhưng chắc chắn sẽ đến lúc liều lượng thuốc này chẳng còn tác dụng gì đối với bạn. Mặt trời, trái đất, cây cối, động vật, con người – tất cả đều là biểu hiện của ý thức dưới các mức độ khác nhau, ý thức thị hiện dưới dạng hữu tướng.
Khi bạn đã triệt bỏ hai nhân tố phá hoại cho mối quan hệ – tức là khi mà cái quầng đau khổ đã được chuyển hóa và bạn không còn bị đồng hóa với tâm trí cùng các định kiến nữa – và nếu đối phương cũng hành động tương tự, bạn sẽ trải nghiệm hạnh phúc từ sự triển nở mối quan hệ. Hãy nhận lấy trách nhiệm đối với cuộc sống của bạn. Khi Bản thể hiện tiền hiểu rõ chính nó – thì đó là sự hiện trú.