Trước khi tiếp tục giải thích kiểu đọc phân tích, chúng tôi muốn đề cập lại bản chất của hoạt động đọc. Nhưng ngay cả khi tác giả không thảo luận về câu hỏi một cách rõ ràng, đôi khi, ta vẫn tìm được câu trả lời dù là gián tiếp trong tác phẩm. Tác giả Gibbon đã viết một cuốn sách nổi tiếng về Đế chế La Mã, mang tên The Decline and Fall of the Roman Empire (Sự suy tàn và diệt vong của Đế chế La Mã).
Từ tiến bộ được các tác giả sử dụng theo nhiều cách khác nhau mà đa số đều chưa phản ánh thực chất nghĩa của từ. Mỗi cuốn sách ẩn chứa một bộ khung được bao bọc bởi những tấm bìa. Trong lĩnh vực khoa học xã hội, điều này ít khi xảy ra nên việc phải đọc nhiều hơn một tác phẩm cấp thiết hơn rất nhiều.
Một loại về cơ bản trình bày các quy tắc (ví dụ như cuốn sách này hoặc sách dạy nấu ăn, sách hướng dẫn lái xe). Đó là: Hạnh phúc là bao hàm của những gì tốt đẹp nhất chứ không phải là điều quan trọng nhất trong những điều tốt đẹp. Ngoài các tổ chức khác thì các tổ chức trên vốn là một tổ chức giảng dạy, có một học thuyết để tuyên truyền và có các thành viên trung thành và phục tùng.
Nhưng trên thực tế, phương pháp được minh họa trong phần bàn về đọc phân tích và đọc cùng chủ đề không áp dụng được với tất cả các loại sách. Cách hiểu đa nghĩa này không chỉ là dạng bài tập cơ bản trong nghệ thuật đọc sách, mà còn có xu hướng tạo cho trí óc ta thói quen luôn ý thức được rằng một đoạn văn phức tạp có thể chứa đựng rất nhiều lớp nghĩa khác nhau. Nhưng dù ở trường hợp nào, nó cũng được dùng để diễn tả sự tồn tại của sự vật.
Khó có thể đưa ra các ví dụ về những nguyên tắc chủ đạo đó. Tuy nhiên, chúng ta cũng cần nhớ rằng sử gia phải luôn dựng nên một cái gì đó. Các bác sĩ hay các chuyên gia và cả chúng ta khi còn là sinh viên, do sợ thi trượt nên phải đọc theo giải thích của giáo sư,…
Nhưng với các tác phẩm được sáng tác trước đó, bạn sẽ gặp khó khăn trong việc nhận biết những từ ngữ mà tác giả sử dụng theo đúng cách người ta vẫn dùng tại thời gian và địa điểm sáng tác. Nếu bạn không hiểu bất cứ từ nào trong định nghĩa, bạn sẽ không thể hiểu được ý nghĩa của từ gọi tên vật được định nghĩa. Có một tên gọi khác cho cấp độ đọc này là đọc lướt qua.
Chúng ta cũng không nên hy vọng tất cả các tác giả sẽ trả lời các câu hỏi của ta cùng một kiểu. Bạn tưởng mình đã xác định đúng vị trí của một từ và cách ghép nó vào bức tranh, nhưng sau đó lại phát hiện ra mình đã nhầm và phải điều chỉnh lại một loạt. Có thể chỉ cần xem qua cuốn sách, bạn đã nói ngay được tính chỉnh thể của nó trong đôi ba dòng.
Ta có thể mô tả việc hiểu một cuốn sách là sự đồng tình giữa người viết và người đọc về cách sử dụng ngôn ngữ để diễn đạt ý kiến. Tuy nhiên, trong sách thực hành lại có các quy tắc chung có thể áp dụng trong nhiều trường hợp cụ thể cùng loại. Đây chính là sự gặp gỡ về mặt tư tưởng giữa bạn và tác giả dẫn đến việc bạn đồng ý hay không với quan điểm của tác giả.
Đa số các nhà khoa học hiện đại không quan tâm các độc giả không chuyên nghĩ gì nên họ không cố gắng thu hút các độc giả này. Thứ ba, bạn cần tránh thiên vị đến mức mù quáng. Thứ hai - điều này thường xảy ra trên thực tế - bạn có rất ít thời gian để hiểu hết tất cả những thông tin và quan điểm được trình bày trong sách.
Chúng tôi chọn chủ đề là ý tưởng về sự tiến bộ. Đây không chỉ là nhiệm vụ đầu tiên mà còn là nhiệm vụ quan trọng nhất. Bước cuối cùng trong nỗ lực khám phá nội dung sách là tìm ra những vấn đề lớn mà tác giả cố gắng giải quyết.